Het boek is af tot het heden. Maar hoe sluit ik af? Mijn moeder woont al dertien jaar in een verpleeghuis, omdat ze dementie heeft. Moet ik de hoofdpersoon, eigenlijk dus ma, nou dood laten gaan in mijn boek? Ik twijfel. Een boek met een open eind, daar heb ik zelf een hekel aan. Haar op papier te laten sterven voelt vreemd. Ze leeft tenslotte nog. Ik besluit ma zelf te vragen. Ik concentreer mij op haar energie en in gedachten stel ik de vraag. Ze hoeft er niet lang over na te denken. ‘Laat mij maar doodgaan’, hoor ik haar stem in onvervalst dialect.

Meer dan tien jaar geleden werkten wij dochters veel en waren wij van mening dat wij te weinig tijd hadden om met ma, die gezien haar dementie nog redelijk goed ‘aanwezig was’ en zeer goed ter been, te wandelen en activiteiten te doen. Wij regelden een lieve, attente, zorgzame dame. Zij ging drie keer per week bij ma op bezoek. Ze hebben een speciale band samen en na al die jaren zien ze elkaar nog elke week.

Kun je dan toch zelf beslissen wanneer je gaat? Dit vraag ik mij af na het telefoontje met iemand van moeders afdeling. Vanochtend had ik prachtige zinnen in mijn hoofd voor een afscheidsgedicht. Nu zet ik die voorlopig in de ijskast.

De balans vinden heeft altijd te maken met plussen en minnen, op welk vlak dan ook. Nu ben ik graag van de plussen en is mijn (longdrink)glas halfvol, toch zijn minnen niet uit het leven te bannen. En maar goed ook. Van de minnen weer plussen maken is een leerweg. Als er niets te leren valt, is er ook geen persoonlijke groei. Als vijftigplusser heb ik groei genoeg gekend en ben ik ondertussen van mening dat de balans vinden in jezelf, ook echt in jezelf zit. Dat de buitenwereld geen invloed op je hoeft te hebben, als jij dat niet toestaat. Een mooie theorie die de verantwoording bij jezelf legt. Meestal lukt mij dit. Soms ook niet. In dat laatste geval visualiseer ik mij als monnik, zittend op een steen, uitkijkend op een prachtig natuurgebied en in stilte met mijzelf. Want in mijn eentje in stilte, met monnikenwijsheid, is er niets, helemaal niets om mij druk over te maken en zijn mijn zorgen over morgen totaal overbodig.

daar sta je dan

Het waren een paar heerlijke weken in Nederland met veel momenten met vrienden en familie. Fijn iedereen weer te zien en spreken. Maar….toch kreeg ik al snel heimwee. Wat ik zelf best bijzonder vind. Ik woon nog maar een half jaar in Frankrijk en ben best vaak in Nederland geweest de afgelopen tijd. Het waren niet alleen huis, tuin en spulletjes dat ik miste. Voornamelijk miste ik de stilte om mij heen en in mijn hoofd/lijf, wat ik heb in Frankrijk. Op een of andere manier kom ik in een ‘andere staat van zijn’ en dat begint al zodra ik Frankrijk binnenrijd.